بررسی رابطه عوامل پستی و بلندی و اقلیمی با تولید علوفه مراتع سبلان

این تحقیق با هدف بررسی رابطه‌ بین مقدار تولید با متغیّرهای پستی و بلندی (ارتفاع از سطح دریا، شیب و جهات‌جغرافیایی) و اقلیمی (بارندگی و پارامترهای دمایی حداقل، حداکثر و متوسط) در مراتع سبلان انجام شد. با استفاده از نقشه مدل رقومی ارتفاع، نقشه‌های طبقات ارتفاعی، شیب و جهات‌جغرافیایی تهیه شد. در تهیه نقشه طبقات بارندگی و پارامترهای دمایی از داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی و گرادیان‌های مربوطه استفاده شد. سپس با در نظر گرفتن تیپ‌های گیاهی و طبقات مختلف ارتفاع، شیب، جهات جغرافیایی، بارندگی و پارامترهای دمایی در مرحله حداکثر رویش گیاهی، تولید سالیانه با پلات‌های یک مترمربعی به طریقه قطع و توزین برداشت شد. متغیّرهای پستی و بلندی و اقلیمی برای هر پلات از نقشه‌های تهیه شده استخراج شد. برای تعیین مهمترین عامل یا عوامل محیطی مؤثر در تغییر تولید، از روش تجزیه به مؤلفه‌های اصلی استفاده شد. نتایج نشان داد که از بین عوامل محیطی انتخاب شده بر اساس دو مؤلفه اول، ارتفاع، بارندگی، میانگین درجه حرارت و شیب بیشترین تأثیر را بر تولید مراتع سبلان دارند که مؤلفه اول 13/68 درصد تغییرات و مؤلفه دوم 96/14 درصد تغییرات را در بر می‌گیرد و این مؤلفه‌ها در کل 09/83 درصد تغییرات تولید گیاهان مرتعی را در بر می‌گیرند. همچنین نتایج تجزیه و تحلیل‌ همبستگی نشان داد میانگین درجه‌حرارت اثر منفی و سایر عوامل تأثیر مثبت بر تغییرات تولید دارد. بنابراین، در ارزیابی ‌تولید و تعیین ظرفیت چرایی مانند مراتع سبلان، عوامل پستی و بلندی و اقلیمی باید مورد توجه قرار گیرد.